De beoefening van het goede hart

 

Door Lama Thubten Zopa Rinpoche
Vertaling: Margot Kool

Deze lezing werd door Lama Zopa Rinpoche gegeven op 2 oktober 1987 in Sydney, Australië

Inhoud:

• Het gezin
• De hele wereld
• Egoïsme
• Dagelijks leven
• Boeddhisten
• Verantwoordelijkheid
• Oorzaak en gevolg
• Genezing
• Gedachtentransformatie

 

Het gezin

Als je van je geboorte tot je dood je leven niet laat leiden door het goede hart dan is er geen geluk. Je leven wordt leeg, een leeg mensenleven. Het goede hart is onbetaalbaar. Het is kostbaarder dan wat ook ter wereld. Het geluk van alle voelende wezens, te beginnen bij je eigen familie, hangt af van jezelf. Het doen ophouden van hun problemen en het verkrijgen van geluk voor hen is jouw verantwoordelijkheid. Het is heel belangrijk om dit te begrijpen en te voelen in je dagelijks leven. 
Vaak gebruik ik het voorbeeld van een echtpaar waarin de vrouw het goede hart in de praktijk brengt en de man niet. Hij laat zich in zijn leven volledig leiden door zijn egoïstische houding. Zijn vrouw denkt meer aan zijn welzijn dan aan zichzelf. Wanneer hij haar problemen geeft dan zet zij hem dit niet betaald. Als zij hem dit niet vergeldt leidt zij niet alleen een gelukkig leven omdat ze hem geen kwaad terug doet, maar heeft hij minder problemen en meer vrede. Als zij, wanneer hij het haar moeilijk maakt, hem dit betaald zet, worden zijn problemen alleen maar groter. Omdat zij het hem niet vergeldt, heeft hij dat probleem niet erbij, dat is dus gelukkig voor hem.

Als je bijvoorbeeld kiespijn hebt en vandaag doet het minder pijn dan gisteren, dan noem je dat "beter": "Ik voel me vandaag beter!" Dit betekent niet dat je helemaal geen pijn meer hebt; het betekent dat je vandaag gelukkiger bent. Waarom? Omdat je vandaag minder pijn hebt dan gisteren. Het pijnlijke van de pijn is vandaag minder, dus ben je gelukkiger. Dit noem je "beter".

Hetzelfde geldt voor de echtgenoot: omdat zij het goede hart beoefent, heeft hij een probleem minder. Dat is gelukkig voor hem. Dat geluk is afkomstig van haar: het hangt af van haar. Wat voor zijn geluk geldt, geldt ook voor haar geluk. Zij is voor haar geluk afhankelijk van hem; het moet van hem komen. Hetzelfde geldt voor een familie die uit twintig personen bestaat en waarvan er één het goede hart beoefent, dan hebben negentien mensen een probleem minder. Omdat één persoon in de familie het goede hart beoefent ondervindt de rest van de familie niets nadeligs van die persoon. Naarmate hun problemen minder worden ervaren de anderen meer geluk. Hun geluk is afkomstig van die ene persoon. Hetzelfde geldt voor alle mensen en schepselen op aarde. Allemaal willen zij geluk en geen lijden.

De hele wereld

Als we het voorbeeld van het echtpaar doortrekken dan zien we dat als een levend wezend een goed hart heeft en anderen geen kwaad doet, dat een nare ervaring minder betekent voor alle voelende wezens. De rest van de ontelbare voelende wezens hebben een probleem minder. Dat is het geluk dat alle voelende wezens ontvangen. Je ziet zo dat deze ene persoon verantwoordelijk is voor het geluk van de overige voelende wezens. Hetzelfde geldt voor ons allemaal hier. Om te beginnen met onze familie —de mensen waarmee we samenleven, eten en werken— het geluk van al deze voelende wezens is afhankelijk van ons. Als je je egoïstische geesteshouding verandert in een goed hart dat anderen koestert met een liefhebbende, mededogende gedachte, te beginnen bij je eigen familie, dan breng je geen enkel ander levend wezen schade toe. Bovendien bevorder je hun welzijn doordat ze geluk krijgen. 

Als je de constant aanwezige egoïstische houding niet verandert, veranderen je handelingen ook niet —en verandert de schade die je aan anderen toebrengt ook niet. Te beginnen met de voelende wezens waarmee je samenleeft, woont en werkt, die willen allemaal geluk en geen lijden, te beginnen met dat kleine aantal tot en met alle voelende wezens, de schade die je hen toebrengt houdt niet op. 

Het maakt veel verschil wanneer je de egoïstische geest verandert in een goed hart: Als je andere voelende wezens koestert met een mededogende en liefhebbende houding. Of anderen gelukkig worden of schade wordt toegebracht heb je volledig in eigen handen. Het ligt aan jezelf. Je hebt het volledig zelf in handen; het is jouw besluit. Elk van ons is volledig verantwoordelijk voor het geluk van alle voelende wezens.

Als je dagelijks van 's ochtends tot 's avonds liefhebbende goedheid en mededogen beoefent ten aanzien van iedereen, als je naar anderen kijkt met een liefhebbende en mededogende gedachte en respect, dan worden zij gelukkig. Jouw houding maakt hen gelukkig. Als je hen met je lichaam en spraak respecteert maakt ze dat gelukkig. Als je alleen maar naar ze lacht wanneer je ze ziet maakt ze dat al gelukkig. In het leven van alle dag hangt het geluk van andere voelende wezens zonder meer van jou af, hoe je je tegenover hen gedraagt. Het is heel duidelijk dat jij verantwoordelijk bent voor het geluk van andere voelende wezens. Als je over je dagelijkse ervaringen nadenkt dan wordt dat heel duidelijk.

Egoïsme

Als je volledig het tegenovergestelde doet met je lichaam en spraak, als je je door je egoïstische houding laat leiden en de ongeduldige en jaloerse geesteshoudingen volgt, maak je de mensen die je in je dagelijks leven ontmoet ongelukkig. Het geluk van voelende wezens is voor een groot deel afhankelijk van jou. Omdat je je egoïstische houding niet verandert en omdat je het goede hart niet beoefent en andere wezens koestert, berokken je alle voelende wezens schade. Kijk eens hoeveel mensen je tot nu toe schade hebt gedaan. Als je deze houding niet verandert dan blijft dit ook zo na je dood. Wanneer iemand geestelijke vooruitgang boekt, is hij in staat om te zien dat zijn egoïstische houding van dit huidige leven de voortzetting is van de egoïstische houding uit zijn voorgaande leven. En die egoïstische houding wordt weer voortgebracht door weer een ander leven daarvoor. Zo gaat dat. Net zoals de continuïteit van bewustzijn geen begin heeft, zo heeft ook de zelfkoesterende houding geen begin. Daarom heb je sinds beginloze wedergeboortes tot en met nu andere voelende wezens benadeeld. Als je in dit leven, met dit kostbare menselijke lichaam, je houding niet verandert dan zul je in al je toekomstige levens alle andere voelende wezens voortdurend schade berokkenen. De zelfkoesterende houding is ongelooflijk schadelijk. 

Door aan historische verhalen te denken kun je ook begrijpen hoe in het verleden miljoenen en miljoenen mensen omgekomen zijn omdat iemand het goede hart, de liefhebbende, mededogende gedachte die anderen koestert, niet beoefende. Ontelbare aantallen schepselen werd schade toegebracht omdat één persoon niet het goede hart beoefende. Als die ene persoon wel het goede hart beoefend had, of al had hij zich alleen maar in geduld geoefend, dan waren al deze miljoenen mensen en ontelbare schepselen niet gedood. Je ziet zo dat het geluk van al deze wezens volledig afhing van deze ene persoon. Het hele probleem was afkomstig van die ene persoon die het goede hart niet beoefende.

Dagelijks leven

Wij moeten ook begrijpen dat in ons dagelijks leven de beoefening van het goede hart belangrijker is dan wat ook. Het is heel goed als je deze verantwoordelijkheid in je dagelijks leven voelt. Het is heel goed om keer na keer te voelen: "Het is mijn verantwoordelijkheid dat alle voelende wezens gelukkig zijn en dat al hun problemen ophouden. Daarvoor leef ik. Daarom heb ik een menselijk lichaam." Als je honden, katten of vogels in huis hebt denk dan als volgt aan hen: "De reden waarom ik deze keer dit kostbare menselijke lichaam heb is om de problemen van andere voelende wezens te doen ophouden en ervoor te zorgen dat ze allemaal gelukkig worden. Daarvoor leef ik." 

Denk dan: "Zelfkoestering is mijn slechtste vijand en de grootste hindernis voor mijn geluk en het in vervulling doen gaan van mijn wensen. De zelfkoesterende gedachte is mijn grootste vijand. En er valt niet aan te twijfelen dat het koesteren van mijzelf de grootste hindernis is voor het in vervulling doen gaan van de wensen van alle voelende wezens en voor het verkrijgen van hun geluk. Er bestaat geen grotere hindernis." 

Regelmatig vraag je jezelf af hoe je je menselijk leven zinvol kunt maken, hoe je anderen van dienst kunt zijn. De beste manier is om minder egoïstisch te zijn. Als je minder egoïstisch bent breng je anderen minder schade toe en bevorder je zodoende hun tijdelijk en uiteindelijk welzijn. Dat is de beste oplossing.

Boeddhisten

Beoefenaren van het boeddhisme moeten als volgt denken: "Totdat ik de verlichting bereik, tot aan het moment van mijn dood, speciaal dit jaar, deze maand, deze week, vandaag, zal ik mijzelf niet overleveren aan de egoïstische houding. Ik laat me niet door mijn egoïsme beheersen. De beste manier om zelf gelukkig te worden is anderen te koesteren. De beste manier waardoor alle voelende wezens geluk verkrijgen en waardoor al hun wensen in vervulling gaan is het koesteren van anderen. Totdat ik de verlichting bereik, tot aan het moment van mijn dood, dit jaar, deze maand, deze week, deze dag zal ik niet scheiden van de kostbare bodhicitta, van het koesteren van voelende wezens." Maak dit besluit sterk als je 's ochtends uit je slaap wakker wordt. Richt vol overtuiging je leven daarnaar in. Normaal wanneer we naar ons werk gaan doen we dat met de gedachte: "Ik ga werken voor mijn eigen geluk, ik ga geld verdienen om een gerieflijk leventje te kunnen leiden wat ik zonder geld niet kan." Maar in plaats van deze egoïstische houding te volgen, wanneer we naar ons werk gaan, denk dan op zijn minst aan de vriendelijkheid van die voelende wezens die je in dienst genomen hebben, als het niet mogelijk voor je is om aan alle voelende wezens te denken. Sta er even bij stil dat doordat zij je in dienst genomen hebben je al deze geneugten van de wereld bezit en dat je daardoor in leven kunt blijven, je daardoor de gelegenheid hebt het goede hart te beoefenen en je daardoor het welzijn van jezelf en anderen kunt bevorderen. Zij zijn dus heel vriendelijk voor je. Met de gedachte aan hun vriendelijkheid ga je dan naar je werk. Je doet het met een houding om hen van dienst te zijn ook al verdien je er geld mee. Je denkt daar niet alleen in het begin aan maar je herinnert jezelf van tijd tot tijd tijdens je werk aan deze onbaatzuchtige houding. 

Per dag besteed je zoveel tijd aan eten en drinken. Al deze geneugten van voedsel, kleding en behuizing, ontving je doordat ontelbare voelende wezens daarvoor moesten lijden. Sommigen creëerden veel schadelijk karma door het doen van negatieve activiteiten waardoor anderen schade werd toegebracht of werden gedood. Zoveel voelende wezens leden voor deze geneugten waarvan je gebruik maakt. Je ontving ze doordat zoveel anderen daarvoor moesten lijden. Het is heel belangrijk dat je van deze genoegens gebruik maakt met de gedachte om anderen van dienst te zijn. Het is anders heel gemeen en schokkend als je deze genoegens die je door andere voelende wezens verkregen hebt met een egoïstische houding alleen voor je eigen geluk gebruikt. Het laat zien dat je arm van geest bent. 

Wanneer je eet of drinkt denk er dan opnieuw aan waarvoor je leeft. Voel je verantwoordelijkheid om te zorgen voor het geluk van alle voelende wezens en de wens om een einde aan hun lijden te maken. Het doel in je leven is het aanbieden van je diensten aan anderen. "Daarom heb ik een lang leven nodig en moet ik gezond zijn en neem ik medicijnen." Als je je leven van 's ochtends tot 's avonds vult met de gedachte om andere voelende wezens van dienst te zijn worden al je activiteiten —je werk op kantoor, thuis, eten en drinken, de zorg die je aan je lichaam besteedt— zuiver Dharma, omdat het niet besmet wordt door de egoïstische geest. Je activiteiten worden volkomen verdienstelijk, helemaal heilzaam en de oorzaak voor geluk. Dergelijke activiteiten worden het beste, het meest betrouwbare werk. 

Hetzelfde geldt wanneer je voor kinderen zorgt, voor ouders of anderen. Denk er opnieuw aan dat het je eigen verantwoordelijkheid is dat anderen gelukkig worden en jouw verantwoordelijkheid om een einde aan hun lijden te maken. "Dit word ik verondersteld te doen. Wat fijn is het dat ik iets voor anderen kan betekenen, dat mijn lichaam tenminste voor één wezen, voor dit kind, voor deze persoon, nuttig is. Ik kan tenminste het welzijn van één levend wezen bevorderen. Is dat niet fijn!" Volg een dergelijke denktrant en verheug je erover.

Verantwoordelijkheid

Als je voortdurend zo werkt, dan is er de hele tijd veel geluk. Er is geen plaats voor depressiviteit. Of je nu voor honderd mensen werkt of voor één, of het nu zwaar of licht werk is, blijf dit denken. Het is vooral goed om jezelf als de dienaar van alle voelende wezens te zien. In plaats van te denken: "Ik gebruik ze. Ze zijn er voor mijn geluk”, denk je: "Ik ben er voor hun geluk. Ik ben hun dienaar. Ik ben als hun ledematen en werk om een einde aan hun problemen te maken en geluk voor hen te bemachtigen." Als je denkt: "Ik ben de dienaar van alle voelende wezens" dan houden je eigen problemen vanzelf op. Als je denkt: "Anderen zijn mijn dienaren, anderen zijn er voor mijn geluk", dan doen zich voortdurend problemen aan je voor. 

Als je problemen hebt met alcohol of drugs, voel opnieuw je verantwoordelijkheid. Bedenk: "Ik ben verantwoordelijk voor het geluk van alle anderen. Dit plezier van drank en drugs of zelfs het verkrijgen van uiteindelijk geluk is niets bijzonders -omdat het maar voor één persoon geldt- mijzelf. Zelfs als elk schepsel op aarde zich kwaadaardig en negatief tegenover mij gedraagt, me bekritiseert en slaat dan is er nog niets om depressief van te worden omdat het enkel om één levend wezen, mijzelf, gaat." Als je het goede hart niet beoefent, dan bestaat het gevaar dat jij, dat slechts één persoon, schade zal toebrengen aan alle anderen, die ontelbaar in aantal zijn. Dat is het grote gevaar. Het is als vergif in het water stoppen dat naar alle huizen gaat, het schaadt iedereen. Daarom is het belangrijk dat ook jij geen schade aan al deze andere voelende wezens toebrengt. Als je problemen hebt met alcohol en drugs, bedenk dan: "Het is heel belangrijk dat ik mijn diensten aan alle anderen aanbied. Er is niets belangrijkers in mijn leven. En niets kostbaarder dan dit. Is het niet wreed van mij dat ik de overige voelende wezens die geluk willen, die mijn hulp nodig hebben, die liefhebbende goedheid en mededogen van mij willen, opgeef? Net zoals ik wil dat alle andere voelende wezens mij helpen, dat zij liefhebbende goedheid en mededogen voor mij hebben en me geen kwaad doen, zo willen ook zij, net zoals ik, allemaal geluk en geen lijden." 

"Wat ik wil is wat zij willen. Er is niets belangrijkers dan wat zij willen. Wat moet ik dan doen met mijn leven? Moet ik voor mijzelf werken of moet ik voor anderen werken." Er is niets belangrijkers dan werken voor voelende wezens. In het dagelijks leven hebben zij je hulp nodig voor tijdelijk en voor uiteindelijk geluk. Dit is wat zij willen en dit is wat zij nodig hebben. Door hen te negeren en alleen jezelf te koesteren bereik je zelfs geen tijdelijk geluk voor jezelf, laat staan het uiteindelijke.

Oorzaak en gevolg

"En alhoewel ik dat eigenlijk wil, kan ik in werkelijkheid mijzelf niet beheersen en blijf ik mijn verlangen naar drank en drugs volgen waardoor ik mijzelf helemaal ten gronde richt. Ik word ongezond en verkort mijn leven. Ik ben er de oorzaak van dat mijn kostbare mensenleven korter wordt. In werkelijkheid vernietig ik mijzelf. Ik vernietig dit kostbare mensenleven met zijn ongelooflijke mogelijkheden om anderen, al is het maar één levend wezen, van dienst te kunnen zijn. En er zijn ontelbare aantallen wezens die ik zowel tijdelijk als uiteindelijk geluk kan geven." 

"Anderen zijn afhankelijk van mij. Doordat ik dit kostbare, menselijke lichaam vernietig, breng ik in feite schade toe aan al deze voelende wezens. Ik geef mijzelf niet de gelegenheid mijn diensten aan anderen aan te bieden en hun wensen in vervulling te doen gaan. Ik geef al deze talloze wezens op doordat ik alleen geluk voor mijzelf zoek”. Zolang je de egoïstische geesteshouding te vriend houdt, zolang je daarmee onafscheidelijk bent verbonden, zal je voortdurend problemen in je leven tegenkomen, de een na de ander en wordt iedereen je vijand. 

Maar je zult vooral relatieproblemen hebben. Zolang je één bent met de egoïstische geesteshouding, ook al is je man of vrouw er niet met een ander vandoor gegaan en woon je nog bij elkaar, zijn er heel veel problemen. Zodra je de egoïstische geesteshouding opgeeft, houdt op datzelfde moment dat hele grote probleem op. Zodra je de egoïstische geesteshouding opgeeft, dan is op datzelfde moment, terwijl je op datzelfde kussen zit, die hele depressiviteit niet langer een probleem meer. Alle onenigheid, alle problemen die je verteerden, houden onmiddellijk op. 

Wanneer je man, vrouw, vriend of vriendin je verlaat om met een ander te gaan samenwonen maak je je zoveel zorgen, ben je zo bang, zo kwaad, dat je niet meer goed kunt eten, slapen en een heleboel pillen moet slikken. Maar zodra je ook hier de egoïstische geesteshouding opgeeft zijn al deze problemen geen problemen meer. Zolang je één bent met de egoïstische geest is het een probleem: maar wanneer je dat niet meer bent is het geen probleem meer.

Genezing

Alleen het weten dat al deze problemen van de egoïstische geest komen is niet genoeg —je moet een methode, een oplossing hebben. De oplossing is dat je ziet dat de oorsprong van het hele probleem verband houdt met je egoïstische geest. Jezelf scheiden van deze oorsprong is de beste oplossing om dit enorme probleem te stoppen. Dit brengt vrede van geest, kalmte en bevrediging. Zo word je zelf de beste psycholoog; je wordt je eigen geneesheer. 

Op die manier wordt de windenergie, het voertuig van de geest niet verstoord en heftig beroerd. Omdat de windenergie niet verstoord wordt, worden de vier elementen niet verstoord en daardoor blijf je gezond. Als je daarentegen je egoïstische geest volgt maak je jezelf ongelukkig en verstoor je je eigen geest. Je wordt daardoor heel ongeduldig en jaloers en de windenergie raakt verstoord. Dat is er weer de oorzaak van dat de vier elementen in je lichaam verstoord worden en uit balans raken. Dit kan een gevaar voor je lichamelijke gezondheid worden en ziekte, hartaanvallen en dergelijke veroorzaken. 

Weten alleen is dus niet genoeg. De enige manier om een probleem te stoppen is door daadwerkelijk de egoïstische geesteshouding op te geven wanneer deze zich voordoet. Ook al kunnen de uiterlijke omstandigheden veranderen en komt die persoon weer bij je terug om met je samen te leven, dan zullen opnieuw na enkele dagen, maanden of jaren, diezelfde problemen weer terugkomen als je je geest niet traint.

Gedachtentransformatie

In dit leven geef je jezelf keer op keer geen vrijheid zolang je volledig afhankelijk bent van uiterlijke omstandigheden. Omdat omstandigheden voortdurend veranderen kun je niets vertrouwen, is niets zeker. Steeds weer raak je depressief. Steeds weer komt de gedachte bij je op er een einde aan te maken. Wanneer je geen enkele oplossing ziet om de situatie te veranderen zodat je vriend(in) weer bij je terugkomt, komt de gedachte bij je op om zelfmoord te plegen. Als die gedachte bij je is opgekomen kost het maar een minuut om jezelf te doden. Het beëindigen van dit kostbare mensenleven kost maar een minuut. 

Zo gedraagt de egoïstische geesteshouding zich ten opzichte van jou. Als een dergelijke situatie zich voordoet zegt Shantideva in zijn Bodhicaryavatara: "Als je er iets aan kunt doen, doe het dan. Het heeft geen zin je zorgen te maken. Aan sommige dingen kun je in het geheel niets doen en ook dan heeft het geen zin je zorgen te maken want je kunt er niets aan doen." Het is bijvoorbeeld zinloos als je je zorgen maakt omdat je de lucht niet in aarde kunt veranderen; het is zinloos om je zorgen te maken over iets waaraan je niets kunt doen. 

Als je in een situatie verkeert waaraan je helemaal niets kunt doen dan is het goed om je te oefenen in het je verheugen. Bedenk: "ik heb genoten van de gelegenheid die ik had om met deze vriend(in) samen te leven. Hetzelfde geldt voor die andere persoon. Net zoals ik gelukkig was toen ik bij hem of haar was, zo wil ook die andere persoon gelukkig zijn door hem of haar te hebben. Net zoals ik belangrijk ben zo is hij of zij dat ook. Het is belangrijk dat hij of zij gelukkig is. Er is geen enkele reden waarom hij of zij dit geluk niet zou hebben. Ik had de gelegenheid, waarom kan hij of zij dan niet hetzelfde geluk hebben." Bedenk bovendien hoe fijn het is dat de ander dit geluk gekregen heeft waarnaar hij of zij verlangde. Verheug je door te bedenken hoe fijn dat is. Op deze manier wordt de situatie de oorzaak voor je om goed karma te creëren. 

Als je je in je dagelijks leven de hele tijd oefent in je verheugen wanneer anderen succes hebben in hun Dharma-beoefening, in zaken, in een vriend hebben, een huis of wat voor goeds dan ook, dan wordt dit allemaal de oorzaak voor je eigen succes. Als je jaloers wordt op het succes van anderen wordt dat een hindernis voor je eigen succes. Behalve dat je aan het succes van anderen bijdraagt, is het heel belangrijk om ook de oorzaak voor je eigen geluk te creëren door je in je dagelijkse leven te verheugen. 

Nog iets waaraan je kunt denken wanneer je vriend of vriendin je verlaat is het volgende: "Dit is precies wat ik nodig had." Wanneer er een scheiding in de relatie plaatsvindt denk dan: "Dit is precies wat ik nodig had voor mijn egoïstische geesteshouding. Deze problemen komen door mijn egoïsme, door mijn huidige geesteshouding in mijn dagelijks leven. Door mijn egoïsme heb ik iets gedaan wat hij of zij niet leuk vindt. In mijn voorgaande levens heb ik door mijn egoïsme de oorzaak gecreëerd voor onenigheid en scheiding. Deze relatieproblemen komen door mijn egoïstische geesteshouding. Maar nu wil ik in plaats van onder al deze problemen te lijden, al deze problemen teruggeven aan mijn egoïstische geest. Ik zal mijn vijand, de egoïstische geesteshouding, vernietigen door er alle problemen aan terug te geven." 

Al je problemen teruggeven aan je egoïstische geest is een mentale beoefening. Je denkt dan niet: "Dit is mijn probleem", maar je geeft het aan de egoïstische geest terug. Je gebruikt zo al je problemen, onenigheid, elk woord van kritiek, als een wapen om de egoïstische geest te vernietigen. Dit gaat niet gepaard met kwaadheid of jaloersheid en het geeft je zo geen enkele gelegenheid om negatief karma te creëren. 

Bedenk dan: "Deze mensen zijn heel aardig voor me; ze zijn ongelooflijk aardig voor mij. Zelf volg ik de egoïstische geest, maar deze voelende wezens helpen mij mijn vijand, de egoïstische geest die de bron van al mijn problemen is, te vernietigen. Want alleen lukt mij dat niet." Het is heel goed om zo te denken in plaats van kwaad of jaloers te worden. Voel hun vriendelijkheid vanuit het diepst van je hart. Hun goedheid is meer waard dan een miljoen dollars. Hun goedheid is meer waard dan wanneer ze je het hele luchtruim vol dollars gaven. 

“Ze gaven me dit cadeau zodat ik een einde aan mijn egoïstische geest kan maken, die al mijn geluk en het geluk van alle voelende wezens in de weg staat. Deze egoïstische geesteshouding voorkomt dat ik het hoogste, ongeëvenaarde geluk van de verlichting verkrijg.” De vernietiging van deze egoïstische geest is een ongelooflijk cadeau. Het is zo kostbaar! Zo waardevol: Je krijgt er ongelooflijk veel geluk van. Een dergelijke beoefening is heel goed. Je wordt jezelf tot gids in plaats van tot vijand. 
Met welk probleem je ook te kampen hebt of het nu met relaties of ziektes zoals kanker of aids is, bedenk van tijd tot tijd eens: "Dit probleem is ondraaglijk voor mij. Maar dit is niet alleen een probleem voor mij; er zijn talloze wezens die net zulke problemen hebben. Sommigen hebben veel ergere problemen dan ik. Wat zou het fijn zijn als alle voelende wezens deze problemen niet meer hadden, als ze al dat lijden en de oorzaken ervoor niet meer hadden. Ik wou dat ik al dat lijden voor hen kon ervaren. Als ik al hun lijden op mij kon nemen en zij er daardoor vrij van waren, zou dat niet fijn zijn!" Bidt dat dit gebeuren mag. "Mag ik al hun lijden en de oorzaken ervan zelf ervaren en mogen zij alle geluk hebben." 

Dag en nacht terwijl je werkt en praat denk voortdurend: "Ik heb ervoor gebeden en ik heb al hun problemen ontvangen en op me genomen." Of dit nu een ziekte is zoals aids of kanker, relatieproblemen, een zakelijke mislukking of een verloren baan, denk dan: "Ik ervaar dit nu voor hen." Denk steeds weer: "Ik ervaar dit probleem nu voor alle voelende wezens." 

In plaats van te denken: "Ik heb dit en dat probleem, wanneer kom ik ervan af", denk steeds weer opnieuw: "Ik ervaar dit probleem omwille van alle andere voelende wezens." Zo is er geen plaats voor depressiviteit, maar alleen voor geluk. Zo worden alle problemen die je ervaart heilzaam, de moeite waard. Ook al zijn er geen medicijnen, ook al duurt het probleem voort, het wordt ongelooflijk voordelig voor het ontwikkelen van je geest, voor het ontwikkelen van het goede hart en van bodhicitta. Dat is de grootste weldaad. Als je in staat bent om je goede hart en je geest te ontwikkelen dan kun je de wensen van alle voelende wezens vervullen. Je kunt geluk verkrijgen voor alle voelende wezens. Ook al houdt de ziekte of het probleem niet op, voor jou wordt het ongelooflijk veel heilzamer dan wanneer het probleem ophoudt. Dat je het probleem hebt is veel heilzamer dan wanneer je het niet hebt. Dit wordt nu de Mahayana gedachtentransformatie genoemd.