Zijn boeddhisten vegetariërs?

 

Het kan verwarrend lijken dat de Theravada-beoefenaars vlees eten, de Chinese Mahayana-beoefenaars niet en veel Tibetanen die Vadjrayana beoefenen, weer wel. 

Dit verschil in beoefening hangt af van de verschillende punten waarop elke traditie de nadruk legt: het Theravada-onderricht legt de nadruk op het verwijderen van gehechtheid aan zintuigelijke objecten en het opgeven van de onderscheid makende geest die zegt: "Ik vind dit lekker en dat niet". Wanneer Theravada monniken bedelen, moeten ze derhalve zwijgend en dankbaar accepteren wat hen wordt gegeven, of dat nu vlees is of niet. Het zou niet alleen zijn weldoeners beledigen, maar ook zijn eigen beoefening van onthechting schaden wanneer de monnik zou zeggen: "Ik mag geen vlees eten, geef me daarom meer van die overheerlijke groenten". Dus vooropgesteld dat het vlees komt van een dier wiens dood de monnik niet heeft opgedragen, gezien of gehoord heeft, of waarvan hij niet vermoedt dat het gedood is om hem vlees te verschaffen, is het toegestaan vlees te eten. Het is echter verstandig dat degenen die offeren zich realiseren dat de voornaamste aanname van het boeddhisme is dat men anderen geen kwaad doet; men kan dus beter zijn offergaven kiezen in overeenstemming met deze aanname.

Vooral in de Mahayana-traditie wordt de nadruk gelegd op onthechting en mededogen voor mens en dier. Voor de beoefenaar is het raadzaam geen vlees te eten om een ander levend wezen geen pijn te doen en om bijvoorbeeld slagers ervan te weerhouden te moeten doden. De energie van vlees en het voorafgaande doden van een dier kunnen een beoefenaar belemmeren bij het ontwikkelen van mededogen. Daarom wordt vegetarisme sterk aangeraden.

Het tantrische pad van Vadjrayana kent vier klassen. In de lagere klassen ligt de nadruk op de uiterlijke schoonheid en zuiverheid als techniek om een innerlijke zuiverheid van geest op te wekken. Omdat vlees wordt beschouwd als onzuiver, eten deze beoefenaars geen vlees. Aan de andere kant mediteert een gekwalificeerd beoefenaar van de Hoogste Yoga Tantra op basis van onthechting en mededogen op het subtiele zenuwstelsel en hiervoor moet zijn eigen lichaam heel sterk zijn. Aan zo iemand wordt vlees dus aangeraden. Deze klasse van tantra benadrukt de transformatie van gewone objecten door meditatie op zelfloosheid. Krachtens zijn diepe meditatie zal een dergelijk beoefenaar niet graag vlees eten voor zijn eigen genoegen.

In Tibet speelde nog een andere factor mee: vanwege de grote hoogte en het harde klimaat was er weinig anders te eten dan gemalen gerst, zuivelproducten en vlees. De mensen daar moesten dus wel vlees eten om in leven te blijven. Zijne heiligheid de Dalai Lama heeft de Tibetanen in ballingschap, die nu wonen in landen waar meer fruit en groenten voorhanden zijn, gevraagd indien mogelijk af te zien van vlees. Als een beoefenaar ernstige gezondheidsproblemen krijgt doordat hij geen vlees eet, dan kan de leraar hem toestemming geven dit toch te eten. Ieder moet dus zijn eigen niveau van beoefening en lichamelijke behoeften nagaan en dienovereenkomstig eten.

Het is buitengewoon belangrijk niet bevooroordeeld en sektarisch te zijn, maar respect te hebben voor alle tradities en de beoefenaars van de verschillende tradities, omdat de afwijkende gewoontes binnen iedere traditie hun eigen redenen hebben.