Wat is zuivering en hoe doe je dat?

 

Negatief karma en zuivering

Niemand vind problemen en lijden prettig. Volgens de Boeddha zijn onze verstorende emoties en negatieve acties (karma) de oorzaken van alle problemen. Het werken aan de verstorende emoties (zoals gehechtheid, woede en onwetendheid) in onze eigen geest is een langdurig proces. Maar we kunnen wel relatief snel iets doen om te voorkomen dat al te veel negatief karma een obstakel gaat vormen op ons spirituele pad; dat proces noemen we zuiveren.

Zuiveren is in feite het voorkomen dat het potentieel van negatief karma gaat rijpen. Dit wordt wel vergeleken met het roosteren van een zaadje; het zaadje (karma) verdwijnt weliswaar niet, maar het kan hierdoor niet meer uitgroeien tot een plant.

Het spirituele pad wordt ook wel eens vergeleken met het voorbereiden van een stuk land door het eerst te ploegen en zo te zuiveren van stenen en onkruid, dan plant je de zaden door studie en meditatie, je geeft water en mest door positieve dingen te doen, en automatisch zal de nieuwe oogst gaan groeien.

De vier krachten van zuivering

De beoefeningen voor zuivering in het boeddhisme, zijn verwant aan de beoefeningen die je in veel andere religies tegenkomt. De meest belangrijke mentale factor die nodig is, is eerlijkheid met jezelf. Wanneer je negatief karma wilt zuiveren, is het nodig om een specifieke positieve actie (karma) te doen met de juiste motivatie. Deze motivatie is samengevat in de volgende Vier krachten van zuivering:

1. Kracht van het object. Je denkt hierbij aan de mensen, dieren of andere voelende wezens die je hebt geschaad. Traditioneel probeer je aan alle voelende wezens en de Drie Juwelen (Boeddha, Dharma en Sangha) te denken, door compassie voor alle voelende wezens op te wekken en toevlucht te nemen.
2. Kracht van spijt: Dit zou geen vaag zelf-verwijt of algemeen schuldgevoel moeten zijn, wat een gebrek aan zelfvertrouwen geeft - dat is zinloze emotionele marteling. Wat er bedoeld wordt, is dat je jezelf kritisch onder ogen neemt en herkent dat schadelijke dingen die je anderen hebt aangedaan dom waren en dat je er je verantwoordelijkheid voor neemt.
3. Kracht van belofte: Als een logisch gevolg van je spijt, beloof je dat je zulke negatieve daden in het vervolg niet zult herhalen. Het is goed hierbij te beloven een specifiek negatief gedrag tenminste voor een specifieke tijd niet te herhalen, of tenminste dat je je best zult doen om het niet weer te doen. Wanneer je op dit moment niet eerlijk met jezelf bent, wordt de beoefening zinloos, of zelfs negatief omdat je een belofte aan jezelf breekt.
4. Kracht van de beoefening: In principe kan iedere positieve daad met een goede motivatie als beoefening gebruikt worden. Traditioneel in het boeddhisme kun je bijvoorbeeld neerbuigingen doen (om je trots te verminderen), offergaven maken (om gehechtheid tegen te gaan), boeddhistische teksten lezen (om iets tegen negatieve gedachtes en onwetendheid te doen), mantra's reciteren etc.

In de Tibetaanse traditie vind je verschillende specifieke beoefeningen voor zuivering, zoals de 'Bekentenis aan de 35 Boeddha's' die met neerbuigingen gedaan wordt, en de 'Algemene bekentenis van overtredingen' (van geloftes).