Neerbuigingen, waarom en hoe?

 

Neerbuigen is een manier om respect en eerbied te betuigen aan de Boeddha, Dharma en Sangha (de Drie Juwelen). Fysiek kun je dit doen door neer te buigen, verbaal door lofzangen of mantra's te reciteren, en mentaal door eerbied en vertrouwen op te wekken in de kwaliteiten van de Drie Juwelen.

In plaats van de neerbuigingen waarbij je naar de vloer gaat, kun je ook de handen samenbrengen voor het hart of hoofd met de palmen tegen elkaar voor een simpele neerbuiging, of zelfs alleen visualiseren dat je neerbuigt.

Het doel

Neerbuigen is een Aziatische vorm van groeten en eerbied betuigen. De groet is een fundamenteel gebaar dat de ene persoon naar de ander maakt. Neerbuigen zuivert schadelijk karma, creëert positieve energie en vergroot ons vertrouwen. Neerbuigen gaat trots en hoogmoed tegen, we erkennen dat iemand anders (de boeddha) verder is dan wijzelf. Neerbuigen is een daad van vrijgevigheid en een beoefening in morele zelfdiscipline.

Een specifieke aanleiding om neerbuigingen te doen is aan het begin en het eind van de dag. Als je eenmaal toevlucht hebt genomen is dit één van de dingen die je op je neemt (iedere morgen en avond driemaal neerbuigen en toevlucht nemen). Dit is om kracht te houden in de toevlucht door het steeds weer te herhalen. Neerbuigingen zijn ook een manier om offergaven aan te bieden.

Veel mensen maken, als ze in de meditatieruimte komen voor de les, drie neerbuigingen. Het maken van neerbuigingen is beslist niet verplicht. Niemand kijkt ervan op als je het niet doet.

Als je heel specifiek je geest wilt zuiveren, kun je dat bijvoorbeeld doen met neerbuigingen naar de '35 Boeddha's van bekentenis', waarin de neerbuigingen gedaan worden met de recitatie van een tekst en visualisaties.

De uitvoering

Nadat aan het begin van de les de leraar is binnen gekomen, zijn neerbuigingen heeft gemaakt en op de troon heeft plaatsgenomen, maken de leerlingen op hun beurt neerbuigingen. Zoals gezegd is dit zeker niet verplicht. Voordat we eerbied betuigen, stellen we onze motivatie bij door ons te herinneren dat we de wens hebben zo snel mogelijk bevrijding van het cyclische bestaan te bereiken, ofwel voor onszelf ofwel voor het welzijn van alle wezens (Mahayana motivatie).
Wanneer we eerbied betuigen aan de boeddha's is het belangrijk dat we onze eigen spirituele leraar als één beschouwen met de boeddha's.

Eerbied betuigen met lichaam

Neerbuigen is slechts een vorm van eerbied betuigen met het lichaam.
Dit kan op verschillende manieren gebeuren:

De boeddhistische groet met de handen
Vouw de handen samen met gestrekte vingers. De duimen worden naar binnen gebogen tussen de handpalmen en symboliseren zo het juweel in de lotus ofwel het boeddhapotentieel van onze eigen geest. Zo hebben we geen lege handen. Je kunt ook iets, bijvoorbeeld je mala (kralensnoer) in je handen houden.

De neerbuiging
Vouw beide handen samen zoals hierboven beschreven. Raak met de handen drie of vier punten op je lichaam aan, achtereenvolgens de kruin (en het voorhoofd), de keel en het hart (symbolisch voor lichaam, kruindoorbraak en het derde oog, spraak en geest van de boeddha). Het aanraken van deze drie (of vier) punten staat symbool voor onze wens die kwaliteiten te verwerven, d.w.z. zelf Boeddha te worden.

Korte neerbuiging
Daarna knielen we neer en raken met vijf punten: de 2 knieën, de 2 handpalmen en het voorhoofd de aarde aan. Deze korte neerbuigingen doen we bijvoorbeeld voor de lessen.

Lange neerbuiging (de uitgestrekte neerbuiging (Tibetaans: kjangdja)
We buigen voorover en zakken door de knieën zodat we de grond met de handen kunnen aanraken, brengen dan de knieen op de grond, en gaan dan languit op de grond liggen met de armen gestrekt naar voren, en staan snel weer op. De positieve energie van deze neerbuiging is evenredig aan het aantal atomen dat we met ons lichaam bedekken. Deze neerbuigingen doen we bij voorkeur als zuiveringsbeoefening.
Aandachtspunten:

• Maak tenminste 3 neerbuigingen en eindig met het aanraken van de 3 of 4 plaatsen met de gevouwen handen.
• Blijf niet op de grond liggen, maar sta zo snel mogelijk weer op en buig opnieuw, symbolisch voor het snel opstaan uit het cyclische bestaan.
• Maak geen vuisten, spreid je vingers niet maar hou je handen ontspannen.
• Is het niet mogelijk om fysiek neerbuigingen te maken, doe dit dan mentaal; het gaat immers vooral om de motivatie.

Verbaal eerbied betuigen.

Er zijn vele teksten waarin verbaal wordt betuigd. Eén ervan is:

"Ik betuig respectvol mijn eerbied met lichaam, spraak en geest. 
Ik betuig mijn eerbied aan de spirituele leraar die de belichaming is van de Drie Juwelen van toevlucht".

Er kunnen ook teksten als 'de 35 Boeddha's van bekentenis' gereciteerd worden, meestal gecombineerd met fysieke neerbuigingen of speciale mantra's.

Mentaal eerbied betuigen

In onze geest wekken we vertrouwen op en betuigen we eerbied voor de kwaliteiten van de Drie Juwelen. Bij het neerbuigen integreren we alle zes perfecties:

• We ontwikkelen concentratie door er met de gedachten bij te blijven.
• We ontwikkelen wijsheid door na te denken over de voordelen van eerbied betuigen, over de leegte en onderlinge afhankelijkheid van het object, het subject en de handeling.
• We geven het juweel in onze handen, we hebben een etische motivatie, we beoefenen geduld, en zeker ook inspanning.

• We kunnen ook visualiseren dat we neerbuigen. Zo kunnen we enorm veel lichamen visualiseren die neerbuigen. Bijvoorbeeld alle lichamen die we ooit hebben gehad, of samen met alle andere wezens van de zes bestaanswerelden, allemaal in menselijke gedaante. Dit versterkt weer onze concentratie en vergroot de positieve werking van de neerbuigingen.