Jaarlijkse feest- en gebedsdagen

 

In het Tibetaans boeddhisme worden jaarlijks vier belangrijke feestdagen (düchen in het Tibetaans) gevierd, die gerelateerd zijn aan het leven van Shakyamoenie Boeddha. De effecten van goede zowel als slechte daden wordt op deze dagen met een factor 100 miljoen versterkt, dus beoefening op die dagen (zoals het nemen van de Mahayana geloften voor een dag) is bijzonder sterk aan te raden. 

Dag van wonderen (Chotrul Düchen) 

Dit festival vindt plaats tijdens de eerste twee weken van het Tibetaanse nieuwe jaar (meestal in februari of maart).
De vijftiende van de eerste Tibetaanse maand is de "dag van wonderen", de belangrijkste dag van dit festival. Op deze dag wordt herdacht dat de historische Boeddha na een uitdaging door zes andere spirituele leraren in de twee weken na (Tibetaans) nieuwjaar, iedere dag een wonder deed om de positieve energie en devotie van toekomstige leerlingen te vergroten. Tijdens deze dagen werd sinds 1409 in Tibet het 'Mönlam Chenmo' (groot gebedsfestival) gevierd, maar nu vaak onderbroken door bezetting van de Chinezen. Extra beoefening wordt sterk aangeraden op deze dagen omdat positieve en negatieve daden bijzonder versterkt worden. 
Zie ook Lama Zopa Rinpoche's advies voor beoefening tijdens deze twee weken, en deze speciale pagina over de wonderen.

Geboorte, verlichting en Parinirvana (Saka Dawa Düchen)

Op de vijftiende van de vierde Tibetaanse maand (meestal in mei of juni) wordt Boeddha Shakyamoenie's geboorte, verlichting en Parinirvana gevierd met de belangrijkste boeddhistische feestdag van het jaar. De historische Boeddha werd als prins geboren in Lumbini (hedendaags Nepal), hij werd op zijn 32ste verlicht in Bodhgaya (India) en ging als 80-jarige het parinirvana binnen ('overleed') in Kushinagar (India). Tijdens de gehele vierde Tibetaanse maand van Saka Dawa worden de effecten van goede en slechte daden met een factor 100.000 versterkt.
Zie ook Lama Zopa Rinpoche's advies voor beoefening tijdens Saka Dawa.

Eerste draaien van het Dharmawiel - Boeddha's eerste les (Chökhor Düchen)

De vierde van de zesde Tibetaanse maand (meestal in juli of augustus) wordt het "eerste draaien van het Dharmawiel" (het eerste onderricht) gevierd. Tijdens de eerste zeven weken na zijn verlichting, gaf de Boeddha geen les. Maar op aandringen van Indra en Brahma gaf hij vervolgens het eerste onderricht in het hertenpark van Sarnath (India, nabij Varanasi) over de "vier edele waarheden".

Neerdalen vanuit de hemel van 33 (Lha Bab Düchen)

De tweeëntwintigste van de negende Tibetaanse maand (meestal in oktober of november) wordt 'Boeddha Shakyamoenie's neerdalen vanuit de hemel van 33' (Trayastrimsa) gevierd. De moeder van de Boeddha was na haar dood in deze hemel wedergeboren, en uit dankbaarheid voor haar goedheid heeft de Boeddha toen drie maanden in deze hemel doorgebracht om les te geven aan de goden daar, en om zijn moeder te bevrijden uit samsara. Een week tevoren, op de 15e van de negende Tibetaanse maand wordt gevierd dat de Boeddha accepteerde om weer op aarde terug te keren uit de 'hemel van 33'.

 

Lama Zopa Rinpoche adviseert op al deze dagen de volgende beoefeningen:

• Nemen van de 8 Mahayana geloften
• Het doen van Nyung Nä retraites
• De Goeroe Shakyamoenie Boeddha Poedja doen. Hier een Engelse versie van de poedja.
• Uiteraard zijn andere positieve activiteiten op deze dagen heel goed, zoals bijv. soetra recitaties en andere poedja's.

 

Andere belangrijke dagen

Tijdens het jaar worden naast de maandelijks terugkerende dagen door ons ook enkele andere traditionele dagen gevierd:

• Losar, Tibetaans nieuwjaar, op de eerste van de eerste Tibetaanse maand (meestal in februari of maart).

• 6 Juli: Verjaardag van zijne heiligheid de veertiende Dalai Lama (deze wordt volgens de westerse kalender gevierd).

• Lama Tsong Khapa dag. Op de vijfentwintigste van de tiende Tibetaanse maand (meestal eind november of december) wordt de oprichter van de Gelugpa orde van het Tibetaans boeddhisme herdacht, Lama Tsong Khapa (1357 – 1419), die als een emanatie van de Boeddha van Wijsheid Manjushri wordt beschouwd. Zie ook een korte biografie van Lama Tsongkhapa.
  Zie ook dit advies van Lama Zopa Rinpoche voor deze dag (Engelstalig).

• Zons- en maansverduisteringen. Op alle dagen met een (gehele of gedeeltelijke) zonsverduistering worden de effecten van goede zowel als slechte daden (karma) met een factor 100 miljoen versterkt. Op dagen met een (gehele of gedeeltelijke) maansverduistering geldt een factor 7 miljoen; dus beoefening op die dagen is ook bijzonder sterk aan te raden.

 

Feestdagen in de Theravada traditie

In de Theravada traditie worden de volgende volle maandagen gevierd. Over de eeuwen is er echter een verschil van een maand opgetreden met de Tibetaanse kalender.

Magha Poedja (‘Sangha Dag’)
De Boeddha gaf les over de basis van discipline voor kloosterlingen (Ovada Patimokkha) aan de verzameling van 1250 arhats.

Vesakha Poedja (Wesak, 'Buddha dag’, komt overeen met het Tibetaanse Saka Dawa, de datum kan echter afwijken)
Viering van de geboorte, verlichting en parinirvana van de Boeddha.

Asalha Poedja (‘Dhamma Dag’, komt overeen met het Tibetaanse Chökhor Düchen, de datum kan echter afwijken)
Viering van de Boeddha's eerste les, gegeven aan de vijf eerste leerlingen. De traditionele regenseizoen-retraite (Vassa) begint op de volgende dag.

Pavarana Dag
Deze dag markeert het einde van de driemaandse Vassa-retratie. Tijdens de maand hierna kunnen leken het 'katina gewaad' aanbieden als deel van het algemene offergave ritueel.