Silvie Walraven

“Whenever any sentient being encounters me,
may it never be meaningless for them,
but always be meaningful.” - Shantideva

Wie ben ik en waar kom ik vandaan?

Ik groeide op in het katholieke Noord-Limburgse Blerick in, zoals mijn moeder altijd zei, liefdevolle verwaarlozing. Dit betekende een opvoeding vol vertrouwen, vrijheid en weinig regels. Als goed Limburgs gezin gingen we met Pasen en kerst naar de kerk en heb ik communie en vormsel gedaan (vond het idee van de heilige geest wel erg angstaanjagend) en zong lustig mee met de mooie liederen. Want ja, dat deed je gewoon als Limburgs gezin. Ik had niet veel met het geloof en had al vroeg twijfels, wat als iedereen naar de hemel gaat dan is deze toch wel vol ondertussen en komen dan mensen weer terug?

De vakanties waren altijd een feest van vrijheid. De reis ging naar Joegoslavië, maar precies waar we naar toe gingen wisten we niet. We bleven rijden tot het mooi weer werd. Vanwege het beroep van mijn vader konden we vaak niet tijdens de grote schoolvakantie weg, dus gingen we er soms ‘stiekem’ vandoor (ondergedoken op de achterbank), tot ergernis van de school en de inspectie.

Mijn vader had een nertsenfokkerij. Een beladen beroep kun je wel zeggen, zeker in deze tijd dat de antibont beweging erg actief was. Bij mij heeft dit altijd dubbele gevoelens opgeleverd. Het idee dat nertsen werden gefokt voor de vacht stond me tegen, maar aan de andere kant wat is hier anders aan dan beesten fokken voor hun vlees? Dit bracht vele discussies op met mijn vader, zeker toen ik Milieuhygiëne ging studeren in Wageningen en onderdeel werd van een redelijk linkse studentengroep. Mijn vader werd ook doelwit van de antibont beweging, van leuzen op de garagedeuren tot andere harde acties tegen het bedrijf. Dit waren ook de tijden dat vrouwen met bontjassen op straat belaagd werden met spuitbussen verf… Uiteindelijk heeft dit geleid tot faillissement en een diepe depressie van mijn vader. Ik heb dus duidelijk de twee tegenovergestelde kanten van dit proces meegemaakt. Ik vind het goed om ergens voor te staan en je hiervoor in te zetten, maar de manier waarop is heel belangrijk: met respect en rekening houdend met de mensen die hier middenin staan.   

“Ik vind het goed om ergens voor te staan en je hiervoor in te zetten, maar de manier waarop is heel belangrijk.”

Het bestuderen en beoefenen van de Dharma is de laatste jaren mijn grote passie in het leven geworden. Ik heb in Nederland een inspirerende leraar gevonden die voor mijn ontwikkeling goed is. Hij is dichtbij, geeft duidelijke sturing in de vorm van een jarenlang studieprogramma en meditatiebegeleiding, relateert de Dharma aan eigen ervaringen en is als persoon heel toegankelijk. Dat laatste vind ik heel belangrijk. Mijn andere grote passie in het leven is wandelen in de bergen met mijn gezin, lekker afzien en samen op avontuur zijn in een fantastisch landschap, waarbij je de elementen aan den lijve ondervindt. Stiekem verlang ik ook nog wel eens naar een avond vrij dansen op een feest, mijmerend over mijn DJ-tijd op de studentenvereniging in Wageningen. Toen we nog ouderwets singles draaiden.

Mijn reis binnen het Boeddhisme

Toen ik mijn studiemaatje (en nu levensmaatje) Rik ontmoette, werd het verlangen naar reizen aangewakkerd. Samen zijn we in 1991 met z’n tweeën, gestimuleerd door zijn ouders, over land via o.a. Iran en Pakistan naar India afgereisd. We hadden al veel gehoord over de Dalai Lama en wilden hem graag in levenden lijve ontmoeten in Dharamsala. Zogezegd, zo gedaan. Toen kon je nog op persoonlijke audiëntie bij His Holiness. Een bijzondere ontmoeting en zenuwachtig om hem de hand te schudden, wist ik niets uit te brengen dan ‘How are you doing?’. Eén meditatieles smaakte naar meer en werd vervolgd door een 10-daagse Introductiecursus Boeddhisme bij het FPMT-centrum Tushita, ook in Dharamsala. De logica van het Pad, hoe alles zo mooi in elkaar past, de focus op de eigen verantwoordelijkheid en het werken voor het welzijn van alle levende wezens raakten ons beiden. Het klopte in onze ogen. In plaats van de geplande bezoeken van allerlei milieu- en ontwikkelingsorganisaties, werd dit een spirituele reis door India en China.

Vier jaar later zijn we nogmaals over land afgereisd naar Azië, nu ook naar Nepal om te participeren in de beroemde November Course in Kopan Monastery, dichtbij Kathmandu. Een maand om heerlijk volgens een strak dagelijks schema je onder te dompelen in alle facetten van het boeddhisme. Het voelde als een flow van meditatie, urenlange lessen en discussies met medestudenten. Lama Zopa Rinpoche voedde ons onvermoeibaar met zijn lessen en aanwezigheid (soms tot het ochtendgloren). Zo mooi om urenlang naar hem te luisteren zonder echt moe te worden, een fantastische leraar die zo graag alles wil overbrengen op ons.

“Lama Zopa Rinpoche voedde ons onvermoeibaar met zijn lessen en aanwezigheid (soms tot het ochtendgloren).”

Wij wilden persé in Nepal gaan werken. Dit gaf ons namelijk de kans om ontwikkelingswerk (als VSO-medewerker) te combineren met het beoefenen van de Dharma. Het gaf ons de mogelijkheid om lessen, retraites en persoonlijke ontmoetingen met Lama Zopa Rinpoche en andere leraren op Kopan te hebben. Ondertussen begon ons gezin te groeien. Onze twee kinderen gingen ‘moeiteloos’ mee in ons schema, natuurlijk een beetje geholpen door wat kleurplaten tijdens de lange poedja’s en het vooruitzicht op de ‘goody bags’ achteraf. We sleepten ze overal mee naartoe, zo ook naar Dharamsala en Bodhgaya. De twijfel over onze commitment in het boeddhisme en of dit het pad is voor ons beiden was ondertussen verdwenen als sneeuw voor de zon.

Na 15 jaar uit Nederland te zijn geweest, werd het tijd om een stabiele plek voor de kinderen te creëren terug in Nederland. De weg naar het Maitreya Instituut was gauw gevonden, vanwege de affiliatie met Kopan (FPMT). De toegang tot een studieprogramma en het kunnen opbouwen van een persoonlijke band met een leraar (Venerable Losang Gendun) zorgt voor een verdieping in onze beoefening. De structuur en de heldere, op persoonlijke ervaring gebaseerde stijl van lesgeven helpt mij om een steeds beter idee te krijgen wat de boeddhistische teksten echt betekenen. Het is heel fijn om dit pad samen met Rik te bewandelen, waarin we ook beiden elkaar de ruimte geven om bijv. retraites te doen. De kinderen zijn ondertussen hun eigen pad aan het ontdekken. Al zijn ze niet echt geïnteresseerd in het boeddhisme (toch een beetje onze ‘cult’), hebben ze impliciet veel meegekregen. Ik zie dit terug in hun gedrag, bijvoorbeeld in het onbewust geen insect doden of het geen behoefte aan vlees hebben. Ook het gemak waarmee ze omgaan met veranderingen zegt wel iets over hun opvoeding, denk ik.

“Het Boeddhisme geeft me een houvast in het leven, waar ik niet meer zonder wil.”

Het Boeddhisme geeft me een houvast in het leven, waar ik niet meer zonder wil. Het is, in mijn ogen, het grotere geheel waar mijn leven in past. Het helpt me om de alledaagse gebeurtenissen te relativeren en me met name niet zo gauw druk hierover te maken. Doordat ik mijn eigen geest steeds beter leer kennen, word ik me er meer en meer van bewust, dat hoe je kijkt, bepaalt hoe je leven zich ontvouwt. Je gaat je beseffen dat je ieder moment zinvol kunt maken, dat er oneindig veel mogelijkheden zijn om te groeien.

Leerkracht & facilitator, maar toch met name studente

Ik geef boeddhistisch vormingsonderwijs aan kinderen van 7-12 jaar oud op openbare basisscholen en ben een facilitator in het kader van toegepast boeddhisme bij Maitreya voor de cursus ‘16 leidraden voor een gelukkig leven’ en aanverwante workshops die ontwikkeld zijn door de FDCW, een seculiere tak voor Universal Education onder de FPMT. Daarnaast ben ik mindfulness trainer. Het lesgeven geeft mij een enorme voldoening, omdat ik zie wat het mensen kan brengen. Ik ben blij dat ik ook in mijn werk expliciet bezig kan zijn met de Dharma, door deze begrijpelijk te maken voor kinderen en volwassenen. Ik vind het ook mooi om te zien dat de kennis die ik verkrijg van mijn leraar, doorstroomt in mijn lessen naar mijn studenten. En ook al is het mijn vak, ik voel me nog steeds meer student dan leraar.

“Prachtig om te zien hoe kinderen hiervan kunnen genieten, als ze ervoor open staan!”

De kinderen vertel ik boeddhistische verhalen die tot de verbeelding spreken (bijv. Siddharta en de zwaan) om ze vervolgens te stimuleren deze te relateren aan hun eigen ervaringen en ideeën. Zij staan hier meestal heel open voor. Met name als het me echt lukt om een sfeer te creëren waar ze zich vrij voelen om persoonlijke dingen met elkaar te delen en ze voelen dat het hebben van verschillende meningen helemaal OK is. Ik wil er echt voor waken, dat we geen ‘zieltjes aan het winnen’ zijn. Door samen te werken met collega’s van andere levensbeschouwingen, laten we juist zien dat diversiteit waardevol en verrijkend kan zijn en we ook veel met elkaar gemeen hebben. Ik doe ook korte meditatieoefeningen met de kinderen. Het zijn met name aandachtoefeningen om beter te concentreren en de kinderen te leren een punt van rust in zichzelf te vinden. Prachtig om te zien hoe kinderen hiervan kunnen genieten, als ze ervoor open staan!

De workshop ‘16 leidraden’ voor volwassenen heeft een boeddhistische grondslag, maar gaat niet over het boeddhisme. De basis zijn universele waarden die voor ieders leven toepasbaar zijn, waarden als respect, eerlijkheid en bescheidenheid. Mooie kwaliteiten, maar wat houden die in, waar loop je tegenaan, wat ervaar je bij die kwaliteiten? Ik wil de deelnemers vooral een prettige en veilige omgeving bieden, waarin ze deze vragen samen kunnen exploreren aan de hand van eigen ervaringen en inzichten. Tevens biedt het ze praktische tools om met deze waarden te oefenen en ze te integreren in hun eigen houding en gedrag naar zichzelf en anderen. Het is goed om je te gaan beseffen dat je je eigen verhaal maakt over hoe je de wereld wilt zien en dat jij bepaalt welk verhaal je kiest en je zo positief kunt bijdragen aan jezelf en anderen. Dit natuurlijk wel binnen de condities waar je mee te maken krijgt en waar je niet altijd grip op hebt.

TIPS & ADVIES

Meditatie / Daily practice

• Maak een realistische afspraak met jezelf over wanneer en hoe lang je gaat mediteren en hou je aan je afspraak. Discipline klinkt hard en dogmatisch, maar een schema werkt echt en voelt goed. Probeer de balans te vinden tussen niet te vrijblijvend en niet te streng zijn met en voor jezelf.
• ​Beter iedere dag een korte tijd mediteren dan elke twee weken een uur of meer. Het gaat om het aankweken van nieuwe gewoontes.
• Probeer de mindfulness-bel eens als app op je telefoon (geïnspireerd door de bel bij Plum Village van Thich Nath Hahn), bijv. MindBell of InsightTimer. Elke keer dat de bel afgaat haal je even bewust rustig adem en voel je je lichaam. Het helpt je even te resetten en je bewust te worden van het huidige moment. Of stel een specifiek klein doel voor jezelf, ‘bij het afgaan van de bel ga ik iets met/voor iemand anders doen’ bijvoorbeeld door een appje te schrijven aan iemand of naar iemand te glimlachen die in de buurt is.

Waar begin je als je het gewoon nog niet weet

• Volg verschillende lessen bij verschillende leraren. Een boek is inspirerend, maar blijft vaak maar deels hangen. Een les of begeleide meditatie geeft je een dieper gaande ervaring. De leraar vertelt vanuit eigen ervaring en maakt het zo levend voor je, omdat er in een les veel meer overgedragen wordt dan alleen de woorden. Kijk zelf welke stijl van beoefening en overdracht jou raakt. 

Boeken en gebeden

Motiverende gebeden

• Method to Transform a suffering life into happiness. Dit is een korte compilatie van gebeden met enorm veel waardevolle inhoud. Het geeft een mooi overzicht van de Lam Rim en inspirerende verzen van o.a. Shantideva. Deze tekst is samengesteld door Lama Zopa Rinpoche. Ik gebruik deze compilatie in mijn dagelijkse beoefening.  

Inspirerende boeken:

• What the buddha taught van Walpola Rahula – Een goede opstap voor mensen die nog maar net met het boeddhisme in aanraking zijn gekomen.
• Happiness van de Franse monnik & wetenschapper Mattieu Ricard – Een uitgebreide uitleg vanuit wetenschap en het boeddhisme over geluk
• Attention revolution van de wereldwijd bekende meditatie teacher Allan Wallace – Een duidelijk uitgelegd overzicht van de verschillende meditatieve stadia

Video’s

• Mindroling Jetsun Khandro Rinpoche – Een sterke vrouw en non uit de Kagyu traditie die een duidelijke en indringende manier van lesgeven heeft, duidelijk voortkomend uit haar eigen ervaring.