Dharma - de leer van Boeddha
'Dharma' is een Sanskriet woord met veel verschillende betekenissen, maar in het boeddhisme betekent het de leer van de Boeddha, soms ook boeddha-dharma genoemd.
De historische Boeddha leefde ruim 2500 jaar geleden. Zijn leringen werden in de eerste eeuwen mondeling doorgegeven, en pas in de eerste eeuw v.Chr. werden ze voor het eerst neergeschreven (de Soetra's). Echter, over de eeuwen heen zijn er nog veel meer leringen van de Boeddha en zijn naaste leerlingen op schrift gezet, zoals de Mahayana leringen en de tantrische geschriften. Daarnaast zijn er ook veel lessen en commentaren van latere meesters in de verschillende tradities geschreven.
Sommige tradities richten zich volledig op slechts één of enkele soetra's (zoals Nichiren en Zuiver Land boeddhisme), de Theravada traditie baseert zich op de soetra's die oorspronkelijk zijn neergeschreven in het Pali, de Mahayana tradities baseren zich op de teksten oorspronkelijk neergeschreven in het Sanskriet. De Tibetanen gebruiken een hele bibliotheek van soetra's, tantra's en commentaren als basis.
In de grote hoeveelheid geschriften zijn er uiteraard onderwerpen die verschillend geïnterpreteerd kunnen worden. Wetenschappelijk gezien zullen deze meningsverschillen tussen de tradities waarschijnlijk nooit opgelost kunnen worden. Gezien de vele eeuwen die verstreken zijn na het leven van de Boeddha voordat de eerste leringen op schrift zijn gesteld, kun je je afvragen hoe exact zelfs de eerste geschriften zijn.
Opmerkelijk genoeg gaf de Boeddha zelf al aanwijzingen hoe dit soort verschillen benaderd kunnen worden, in zijn les over de Vier Richtlijnen, dit is samengevat:
- Vertouw op de lessen, niet op de persoon
- Vertouw op de betekenis, niet op de woorden
- Vertrouw op de uiteindelijke betekenis, niet op de voorlopige
- Vertrouw op je wijsheid, niet op je alledaagse manier van denken
Het is dus duidelijk waarom er niet slechts één vorm van boeddhisme bestaat; iedereen wordt aangemoedigd om de eigen wijsheid en intelligentie te gebruiken om uit te vinden wat de lessen voor hem of haar betekenen.
De Dharma is geen simpel, eenvoudig te begrijpen onderwerp. De Boeddha zei er zelf over: "De Dharma die ik heb verkregen is diepgaand, moeilijk te zien en moeilijk te begrijpen, vredig en subliem, onbereikbaar voor alleen logica, subtiel, en te ervaren door de wijzen." Dus alleen studeren en logica is niet voldoende om alles te begrijpen en je eigen te maken; vandaar dat contemplatie en meditatie een belangrijke plaats innemen in de beoefening van boeddhisten.