De Hart Soetra

Dit is de kortste versie van de 'Soetra's van Wijsheid' die de Boeddha heeft gepresenteerd tijdens de tweede cyclus van lessen die de Boeddha gaf (het tweede Draaien van het Wiel). Tijdens deze tweede cyclus gaf hij les aan bodhisattva's die het boeddhaschap willen bereiken voor het welzijn van alle voelende wezens.
Feitelijk wordt het onderricht gegeven door twee van zijn belangrijkste leerlingen: Shariputra en Avalokiteshvara, met aan het eind van de tekst een bevestiging door de Boeddha. 
In de Hart Soetra worden de wijsheid en de methode uitgelegd die nodig zijn om boeddha te worden. Het is een krachtige methode om obstakels te overwinnen, omdat het je leert verkeerde ideeën en obstakels op te geven en je de dingen leert zien zoals ze zijn.

Waar je bijvoorbeeld in de Hart Soetra leest: 'er is geen oog, geen oor, geen….', is de bedoeling: het oog, oor enzovoorts bestaat niet permanent en onafhankelijk, maar alles is ontstaan in onderlinge afhankelijkheid. Niets heeft een inherente, onveranderlijke kern. Dit is de zogenaamde filosofie van 'de leegte' (shunyata in het Sanskriet). Dit concept is bijzonder lastig te bevatten, maar het is wel erg belangrijk in het boeddhisme, want alleen met een directe ervaring van 'de leegte' is het mogelijk bevrijding en het boeddhaschap te bereiken.
Zie ook de pagina Het mooie gezicht van Shunyata - door Lama Yeshe.
 

De Hart Soetra
(Bhagavati prajnya paramita hridaya)

De Edele Verhandeling over de Essentie van de Perfectie van Wijsheid

Ik betuig mijn eerbied aan de drie Arya Juwelen.
Aldus heb ik eens vernomen. 
De Bhagavan Boeddha verbleef in Radjagriha op de Gierenberg, 
tezamen met een grote gemeenschap monniken en bodhisattva's.
Op dat moment was de Bhagavan Boeddha geheel geabsorbeerd in de eenpuntige concentratie
op de verschillende verschijnselen, die "de diepzinnige illuminatie" wordt genoemd.
Op hetzelfde moment onderzocht de grote en machtige bodhisattva Arya Avalokiteshvara
de diepzinnige (leegte met de) perfectie van wijsheid
en zag na grondige analyse van de vijf aggregaten dat die ook van nature leeg zijn.

Toen, geïnspireerd door de Boeddha, sprak de eerwaarde Shariputra tot de grote en machtige bodhisattva Arya Avalokiteshvara de volgende woorden:

"Hoe moet een zoon van nobele familie, die de diepzinnige (leegte met de) perfectie van wijsheid wenst te onderzoeken, zich daarin trainen?"

Zo sprak hij en de grote en machtige bodhisattva Arya Avalokiteshvara gaf de eerwaarde Shariputra ten antwoord:

"Oh Shariputra, een zoon of dochter van nobele familie die de diepzinnige (leegte met de) perfectie van wijsheid wenst te onderzoeken, moet dat als volgt doen: door de vijf aggregaten, 
die ook van nature leeg zijn, grondig te analyseren.
Vorm is leegte en leegte is vorm. 
Vorm is niet iets anders dan leegte en leegte is niet iets anders dan vorm. 
Evenzo zijn gevoel, onderscheiding, samengestelde factoren en bewustzijn alle leeg.
Oh Shariputra, evenzo zijn alle verschijnselen leeg, zonder kenmerken. 
Ze zijn zonder ontstaan en zonder ophouden. 
Ze zijn niet onzuiver en (niet) vrij van onzuiverheid. 
Ze nemen noch af, noch toe.
Oh Shariputra, daarom is er in leegte geen vorm, geen gevoel, geen onderscheiding, 
geen samengestelde factoren en geen bewustzijn.
Er is geen oog, geen oor, geen neus, geen tong, geen lichaam en geen geest. 
Er is geen vorm, geen geluid, geen geur, geen smaak, 
er zijn geen tastbare objecten en geen verschijnselen. 
Er zijn geen elementen van het oog tot en met geen elementen van de geest, 
tot en met geen elementen van het mentale bewustzijn.
Er is geen onwetendheid en geen opheffing van onwetendheid, 
tot en met geen ouderdom en dood en geen opheffing van ouderdom en dood. 
Evenzo is er geen lijden, geen oorzaak van lijden, geen opheffing van lijden en geen pad. 
Er is geen transcendente wijsheid, geen bereiken en geen niet-bereiken.
Oh Shariputra, omdat er geen bereiken is, wijden de bodhisattva's zich aan de perfectie van wijsheid en daardoor is hun geest vrij van verduistering en angst. 
Doordat ze helemaal voorbij foutieve zienswijzen gaan, 
reiken ze volkomen voorbij de grenzen van het leed.
Alle boeddha's van de drie tijden hebben de onovertroffen, volkomen zuivere, volmaakte verlichting, het echte boeddhaschap volbracht door zich aan de perfectie van wijsheid te wijden.
Daarom moet de mantra van de perfectie van wijsheid, de intelligente mantra, 
de onovertroffen mantra, de ongelijke en gelijke mantra, de mantra die al het lijden pacificeert, gekend worden als de waarheid, want er is geen misleiding. 
De mantra van de perfectie van wijsheid luidt als volgt:
TAYATHA: [OM] GATE GATE PARAGATE PARASAMGATE BODHI SVAHA
Oh Shariputra, zo moeten de grote bodhisattva's zich trainen
in de diepzinnige (leegte met de) perfectie van wijsheid."

Daarop verhief de Bhagavan Boeddha zich uit zijn eenpuntige concentratie
en prees de grote en machtige bodhisattva Arya Avalokiteshvara met de woorden:

"Heel goed, heel goed, oh zoon van nobele familie. Het is precies zoals u hebt gezegd. 
De diepzinnige (leegte) behoort precies zoals u hebt gezegd te worden onderzocht
met de perfectie van wijsheid en de tathagata's zullen zich verheugen."

Nadat de Bhagavan Boeddha deze woorden had gesproken, prezen de eerwaarde Shariputra, 
de grote en machtige bodhisattva Arya Avalokiteshvara, allen die in dat gezelschap aanwezig waren, de gehele wereld met haar goden, mensen, half-goden en geesten, 
met een hart vol vreugde de woorden van de Bhagavan Boeddha.

Vertaling: Hans van den Bogaert.