Advies voor het sterven
Door Lama Thubten Zopa Rinpoche
Tijdens het stervensproces is het vooral belangrijk om de geest van de stervende te verzorgen. Vele anderen kunnen het lichaam verzorgen, maar wij kunnen de geest verzorgen. Het meest waardevolle wat we kunnen doen is de persoon te inspireren om aan anderen te denken met liefdevolle vriendelijkheid en compassie, de wens dat anderen gelukkig en vrij van lijden zijn. Wanneer de persoon sterft met de gedachte om anderen van dienst te zijn, dan is de geest van nature gelukkig, wat het sterven zinvol maakt.
Elimineer alle motivaties, zoals het opbouwen van reputatie, materiele geschenken of respect voor jezelf die in je eigen geest aanwezig kunnen zijn. Wek in plaats daarvan een sterk gevoel van liefde en mededogen op voor dit lijdende, voelende wezen dat de dood benaderd.
Maak de kamer van de stervende zo mooi mogelijk: een kalme, serene, heilige omgeving is erg belangrijk. Er zouden mooie uitzichten, mooie kunst en spirituele afbeeldingen moeten zijn. Bloemen geven een zeer speciaal spiritueel gevoel. Het punt is dat we een positieve indruk op de geest achterlaten. Door in deze ruimte te zijn is de persoon opgewekt, en niet bang om te sterven. Wanneer er bezoekers komen, zullen ze de kamer prettig vinden, een plek die ze het gevoel geeft dat ze niet bang voor de dood hoeven te zijn, en ze zullen op bezoek willen komen.
Om de geestelijke verzorging te bepalen, kan het helpen om mensen in verschillende categorieën te verdelen, omdat de categorie bepaald wat de beste benadering zal zijn.
De categorieën zijn:
- Is de persoon bij bewustzijn of bewusteloos
- Heeft hij/zij een geloofsovertuiging of niet
Met betrekking tot de eerste categorie, iemand bij bewustzijn kan zelf beoefeningen doen, eventueel met hulp. Maar wanneer de persoon bewusteloos is, zal iemand anders de beoefeningen voor hem/haar moeten doen.
Bij de tweede categorie, de religieuze overtuiging van iemand kan gebruikt worden. Als die er niet is, dan is het nodig de persoon aan te moedigen om positieve gedachten tijdens het sterven te hebben, zoals herinneringen aan positieve en liefdevolle dingen die tijdens het leven gedaan zijn.
Het helpt om een religieuze beoefenaar te laten denken aan liefde en mededogen, en zich aan zijn of haar geestelijk leraar te herinneren. Het is gunstig om ook een afbeelding in de kamer te hebben van Jezus, Maria, Boeddha of een andere religieuze persoon die iets voor de stervende betekent. Het kan helpen wanneer de mensen bij de stervende gebeden zeggen of mantra's reciteren etc.. Dit kan in stilte of hardop, wat het meest toepasselijk lijkt.
Echter, men dient erg gevoelig te zijn voor de behoeften van de stervende. Het meest belangrijk is om zijn/haar geest gelukkig en kalm te houden. Niets zou gedaan moeten worden, ook religieuze beoefeningen, wat irritatie of ergernis opwekt.
Omdat het stervensproces zo belangrijk is, is het belangrijk om de stervende niet te verstoren met herrie of emotionele ontladingen. Het uitdrukken van gehechtheid aan de stervende kan de geest verstoren, en daarmee het stervensproces. Het helpt veel meer om de persoon mentaal los te laten, om hem of haar aan te moedigen om zonder angst naar het volgende leven te gaan. Het is belangrijk om de dood niet te ontkennen en weg te drukken, maar in plaats daarvan bij de stervende te zijn om de persoons angsten, pijn, geluk en liefde zo volledig en open mogelijk te kunnen delen.
Wanneer iemand sterft wordt de geest veel subtieler en meer open om mentale boodschappen van geliefden te ontvangen. Dus stille communicatie en gebed kunnen erg behulpzaam zijn. Het is niet nodig om veel te praten. De stervende kan aangemoedigd worden om zich te laten gaan in het licht, in Gods liefde etc., en dit kan ook weer verbaal of mentaal.
Het zou niet ons doel moeten zijn dat iemand in karma gaat geloven, maar dat ze kunnen sterven met een blijde, positieve geest, vol mededogen en liefdevolle vriendelijkheid; dat is ons meest waardevolle geschenk.